Dez-Mez; Doğru İçeri!

Dez ya da Mez bilgiyi yayanlar anlaşılan üç gruba ayrılıyor. Troller, canına tak etmiş haklılar, beceriksizliğini örtbas etmeye çalışan kamu görevlileri.

Lafın gelişi “dezenformasyon – mezenformasyon” derken dikkat! İkisi birbirinden farklı. Yanlış olduğu bile bile yayılan bilgiye dezenformasyon, bilmeden yayılana ise mezenformasyon deniyor. O nedenle güzel yurdumda dezenformasyon sorunu olduğundan pek bahsedilemez. Olsa olsa mezenformasyon sorunu var: “Yanlış olduğunu bilmiyordum sayın hâkim!” Bir başka deyişle göğsünü gere gere üç kuruş ceza almamak için cahil olduğunu kabul etmeye hazır bir mantalite.

Ancak artık üç kuruşla geçiştirme imkânı da olmayacak. Sosyal medya ile ilgili, daha senesi dolmamış yasada değişiklik gündemde. Buna göre dez-mez durumlarında iş hapis cezasına kadar gideceğe benziyor. Hele bir de bir kamu görevlisini eleştirmeye etmeye gör! Malum eleştiri kaldırmayacak kadar kibirli insanla dolu ülkemizde eleştiri demek hakaret, yaptığı bir şeyi ifşa etmek demek kişisel hakka saldırı olarak değerlendiriliyor.

Dez-Mez konusu Türkçe sosyal medya içeriğinde gerçekten büyük bir problem. Amiyane tabiler “ağzı olan konuşuyor”! Bunun disipline edilmesi ve gerçek ve tam doğru bilginin sosyal medyada paylaşılması, bunun eğilip bükülmüş versiyonlarının ise alıcı bulamaması arzu edilir. Peki neden yasadaki bu değişiklik süreci kamuoyunu rahatsız ediyor?

Bugün Türkiye gündemi ile ilgili sosyal medyada oluşturulan içeriğin çok önemli bir kısmının troller kanalıyla cilalandırıp-büyütüldüğü söyleniyor. Trol, tanım gereği, doğru mu – gerçek mi sormadan-soruşturmadan yüceltmesi emredilen içeriği yüceltmek, yerin dibine sokulması emredilen içeriği ise eleştirmek için var. Örneğin yasadaki yeni değişikliklerle bu trollerin üstüne gidilecek mi?

Kül olan ormanların yerleşime-iskana açılmasından dem vuruluyor. Cevap olarak anayasa gösteriliyor. Dem vuranın yanlışlığı! Bugüne dek kaç dönüm yanan orman alanı yerleşime açıldı? Oysa bu alanların pek çoğuna turistik tesis yapıldı. İkisi arasında fark var. Doğru soruyu sormasını bil önce! Benzer şekilde orman yangınlarının kimin sorumluluğunda olduğu da tartışıldı. Doğru ama konuyla ilgisi olmayan açıklamalar yapıldı. Yeni yasa örneğin bunları da cezalandıracak mı? Bilinçli olarak (dez) ya da bilmeden (mez) “dam üstünde saksağan vur beline kazmayı” havası çalarak kamuoyunu yanlış yönlendirici açıklama yapan kamu görevlileri de suç işlemiş sayılacak mı?

Dez ya da Mez bilgiyi yayanlar anlaşılan üç gruba ayrılıyor. Troller, canına tak etmiş haklılar, beceriksizliğini örtbas etmeye çalışan kamu görevlileri. Şimdi bu değişiklik tüm gruplara da uygulanacak mı? Yoksa sadece ikinci gruptakiler mi küçük çöpü çekmiş sayılacak?

Tartışma yaratan yasa olmamalıdır; malum yasalar tartışmaları ortadan kaldırmak için çıkarılır. Ancak görünen o ki daha senesi dolmamış yasalar değişikliğe tabi tutulabiliyor. Nedeni ise gerçeği çarpıtmaya çalışanlara yaptırım uygulamaktan ziyade gerçeğin kamu marifetiyle ört bas edilmeye çalışılmasını önlemeye çalışanları sindirmek-cezalandırmak olarak algılanıyor sağduyulu, vicdanlı yüreklerde-zihinlerde. Kırk bilemedin yetmiş senedir ülkemizin halinde bu açıdan bir değişiklik yok!

Ondan sonra vay efendim bu ülkeye okumuş adamdan ne fayda gelmiş, Türk entelektüeli-aydını halkına uzakmış, snopmuş, monşermiş! Sen gençlerinin korkmadan, özgür bir şekilde kendini ifade etmesini en son zaman temin etmiştin? Kamu marifetiyle on yıllardır sistematik bir şekilde yapılan bu entelektüel çoraklaştırmanın, çölleştirmenin hiç mi suçu yok sayın hâkim?

Herkese Bilim Teknoloji Dergisi; “Dijital Kültür” Köşesi (Sayı 283 26.08.2021)