Wordle Pandemisi

Altı tahminde beş harfli bir kelimeyi bulabilir misiniz? O kadar zor değil!

Son birkaç aydır popülaritesi yükselen bilgisayar oyunlarından birisi de Wordle! Kelime bulma oyunu. Bulunacak kelime beş harfli ve oyuncunun altı tahmin hakkı var. Her tahminden sonra yazılım bulunacak kelimede yer alan ve doğru haneye yazılmış harfleri yeşil, yer alan ama yanlış haneye yazılmış harfleri de sarı ile işaretleyerek oyuncuya ipucu veriyor. Oyuncu da bu ipuçlarını kullanarak bir sonraki tahminini yapıyor. Oyun kısa sürede İngilizce dışında pek çok dile de uyarlandı. Bunlar içinde Türkçe de var.

ABD’de o denli popüler oldu ki New York Times oyunu birkaç milyon dolara satın aldı (ödedikleri bedeli tam açıklamamakla beraber “yedi basamaklı” ifadesinden yola çıkarak, bir ile on milyon dolar arasında olduğu söylenebilir). Oyunun kâğıt-kalem versiyonu daha eskiye dayanıyor ancak popüler olan bu versiyonu Josh Wardle’a özgüleniyor. Oyunun adı “word”  ve “Wardle” kelimelerinden türemişe benziyor – İngilizce’de “word” kelime demek.

Kendi halinde seyrederken son altı ay içinde oyunun birden popüler hale gelmesi ise bir başka sebebe dayanıyor. Malum sosyal medya virüsü sadece ergenleri değil her yaştan insanı bir tür “tanınma”, “alkışlanma” açlığına mahkum etti. Bireyin paylaştığı resimler, video klipleri, yazılar ne kadar “like” alırsa alsın bu açlık bir türlü dinmiyor! Bazı Wordle fanatikleri, tahminlerini ve sonucu ifade eden görsel bir paylaşım imkânı geliştirip sosyal medyadan (özellikle de Twitter’dan) paylaşmaya başladı. Bunun üzerine oyunun popülaritesi bir anda uzak yıldızlara kadar ulaştı.

Bu renkli gösterim sayesinde oyuncu hem o günün bulunması gereken kelimesinin ne olduğunu paylaşmamış oluyor hem de kendi performansını gösterme imkanını buluyor. Böylece bir görsel paylaşıma bakarak o oyuncunun üçüncü denemede doğru kelimeyi bulduğunu (üçüncü satırda beş tane yeşil kare), ilk tahmininde ikinci, üçüncü harfleri doğru bilip, beşinci harfi hatalı bir haneye yerleştirmiş olduğunu (“ilk kare gri, ikinci ve üçüncü kare yeşil, dördüncü kare gri ve beşinci kare sarı”nın yorumu olarak) anlamak mümkün.

Oyunun popülaritesi artınca bir başka açıdan da ilgi çekmeye başladı. Örneğin ilk hangi kelimeyi yazarsam doğru tahmini daha az deneme sonucunda bulma şansı yakalarım? TikTok’ta @tokbyzeb adıyla bilinen bir doktora öğrencisi biraz matematikle ilginç iki kelime buldu. İlk tercih olarak ROATE ikinci tercih olarak da LINDS kelimeleri seçildiğinde doğru kelimeyi bulmak daha kolaylaşıyor. Denemesi bedava!

Aslında burada bir sihir yok. Çünkü bazı limitler var. Örneğin bulunması gereken kelime daima beş harfli. Ayrıca kelimenin o dilde bir anlamı olması gerekiyor. Bir başka deyişle beş harfli (anlamlı-anlamsız) tüm kelimeler değil (öyle olsaydı İngilizce için yaklaşık 12 milyon tane farklı kelime olasılığı söz konusu olurdu). Bu çerçevede ister İngilizce olsun ister Türkçe ya da başka bir dil, beş harfli anlamlı kelimelerin kümesi çok daha sınırlıdır.

Bu durumda yapılacak şey, sınırlı küme içindeki kelimelerin her bir basamağında hangi harfin popüler olduğunu tespit etmek ve bu sıralamayı yaptıktan sonra da buna en yakın “anlamlı” kelime(ler)i bulmak. Şimdi soru şu: Türkçe Wordle oynarken ilk hangi kelimeyi yazmak avantaj sağlar?

Herkese Bilim Teknoloji Dergisi; “Dijital Kültür” Köşesi (Sayı 309 24.02.2022)