Dijital Felaket 3.0

Yapay zekalar çöktü, bütün işleri insan zekasıyla yapıyoruz!

Bu kez OpenAI vesile oldu. Artık klasikleşmiş o karikatürü anmaya. Internet öncesi dönem. Ofislerde kişisel bilgisayar var ama internet olmadığı için “kaytarma” imkanları sınırlı. Windows işletim sistemiyle gelen birkaç basit oyun. Bilen bilir bir tanesi fal açıyordu. Adı Solitaire. Bilgisayar başında oturan kadın ofis çalışanı bir yandan iskambil kağıtlarını masaya yaymış, fal bakıyor diğer yandan da telefondaki arkadaşına durumu izah ediyor: “Sistemler çöktü; bütün işleri elle yapıyoruz!”

Geçtiğimiz günlerde ChatGPT sistemleri çöktü. İşlerin insan zekasıyla yapılması gerekti. OpenAI firması sistemlerin neden çöktüğü konusunda bir açıklama yapmadı. Ancak paylaştıkları mesajlarda anlık olarak ne yapmakta olduklarını açıkladılar. Bir saat içinde sorunun kaynağını buldular sonraki üç saat içinde de çözüm ürettiler.

ChatGPT’nin ücretsiz, anlık internet erişimi olan versiyonuna durumu sorduğunuzda ortaya karışık salata kıvamında cevap çıkmakta. Geçen haftaki olayla geçen sene Kasım ayında yaşanan olayın detaylarını birleştirip, sorunun kaynağı olarak klasik DDoS saldırısını göstermekte. Oysa DDoS saldırısı geçen haftaki sorunun değil, Kasım ayındaki sorunun bilinen sebebi. Geçen haftaki sorun olasılıkla aşırı yüklenmeyle ilgiliydi.

Anlık internet erişimi olmayan GPT-4’e aynı soru sorulduğunda o daha asil bir cevap vermekle yetiniyor. Benim diyor anlık internet erişimim yok, o nedenle bu tür sorulara cevap verecek durumda değilim.

Makro açıdan bakıldığında “haddini aştığında” bir yapay zekâ sisteminin düğmesine basılıp ya da fişinin çekilip kapatılması olası bir çözüm olarak düşünülebilir belki. Peki bu tür durumlarda ne olacak? Dünyada pek çok kurum ya da kişi günlük ticari işlerini bile ChatGPT gibi yapay zekâ imkanlarına güvenerek yaparken. Sistemin beklenmedik bir şekilde çökmesi. Tolerans gösterilecek bir durum değil.

Felaketin üçüncü boyutu. Önce ofislerdeki bilgisayarların çökmesi irili ufaklı felakete neden oluyordu. Sonra internet çıktı. Cihazlar internete bağlandı. Bu kez internet erişimlerindeki çökmeler felaket kaynağı oldu. Şimdi sıra yapay zekaya geldi.

Öte yandan bu kabuk değiştirme, felaket ile karşılaşma riskini azaltmadı; tersine artırdı. Şimdi hem cihaz bozulmayacak hem internet erişimi kesilmeyecek hem de yapay zekâ ayakta olacak! Üç boyutlu dijital felaket!

Internette kesinti ve kaynağı ile ilgili sınırlı haberlerin çıkması işin bir başka boyutu. OpenAI X-olmuş-Twitter’dan konuyla ilgili yaptığı paylaşımları ilerleyen günlerde sildi bile. Sanki böyle bir olay olmamış gibi. Çok isteyen firmanın web sitesine gidip ilgili sayfayı bulursa birkaç tümcelik açıklamaları görebiliyor. Pasta büyük. Elbise bembeyaz. Lekelenmemesi gerek.

Komplo teorisyenlerinin aşı ve çip olayını bırakıp YZ’ye odaklanmaları da söz konusu. Acaba OpenAI ne kadar yüksek bir taleple karşı karşıya oldukları konusunda yatırımcıları ikna etmek için bu tür senaryolara bel bağlıyor olabilir mi? İlginç teorilerden birisi de Google Gemini yapay zekâsı ile ilgiliydi. GPT ve ondan beslenen büyük yapay zekalar olasılıkla aşırı yüklenme nedeniyle erişilemez hale gelince Google, Gemini’ı sorunsuz çalıştığı halde güya bile bile kapatmış; onu da erişilemez kılmış. Neden? Gemini’ın da aşırı kullanılıyor olduğu izlenimi yaratmak için!

Herkese Bilim Teknoloji Dergisi; “Dijital Kültür” Köşesi (Sayı 426 13.06.2024)