Doktoralı Yapay Zeka
Yapay zeka doktorlardan oluşan sanal bir hastane!
Yapay zeka “genel” düzeye evrimsel mi yoksa devrimsel bir sıçrama ile mi ulaşacak? Geçtiğimiz aylarda OpenAI üst düzey yöneticilerinden Mira Murati GPT’nin zeka seviyesindeki gelişme eğrisini şu metaforu kullanarak açıkladı: GPT3 bebek düzeyi ise GPT4 parlak bir kolej öğrencisi, (12-18 ay içinde piyasaya çıkarmayı hedefledikleri) GPT5 ise doktorasını tamamlamış bir yetişkin! Bir bebeğin doktora düzeyinde bir eğitimi tamamlaması kabaca otuz sene sürdüğüne göre GPT bunu 3-4 senede tamamlayacak gibi görünüyor (GPT3 2022 Kasım ayında duyurulmuştu).
Sınırlı, dar diyerek kuramcıların belki de dönüp yüzüne bakmadığı bugünkü yapay zeka demek ki insanın gelişim hızına göre on kat daha hızlı ilerliyor. Aslında bu kadar “yavaş” ilerlemesi yine insani sebeplerden dolayı. Murati’nin bir başka konuşmasında altını çizdiği gibi yapay zekanın gelişiminde üç kritik parametre var: Veri, işlem gücü ve algoritma! Bunların üçü de şimdilik (doğrudan ya da dolaylı olarak) insana bağlı.
Doktora düzeyine ulaşmış GPT5 bile hala “dar” yapay zeka olarak nitelendirilecek. Yani belli bir konuda doktoralı. Her konuda değil. Diyelim ki bu düzeyde yapay bir doktor üretildi. Bu doktorun bireye ve topluma faydası sadece o alandaki ortalama bir doktordan daha iyi teşhis koyması ile sınırlı kalmayacak. Genelin erişimine sunulan böyle bir yapay doktor hastanın doktora ulaşma sürecini de geliştirmiş olacak. Hem süre hem de maliyet açısından.
Bu aşama genel yapay zekaya (AGI) sıçramak için yeterince yakın mı? Tablo net değil! Çünkü bu aşamada süreç çok boyutlu bir hal alabilmeli. Aynı doktor bir yandan da doktoralı bir mimar düzeyine gelebilir mi? Doktoralı bir arkeolog? Doktoralı bir roman yazarı? GPT5 gibi bir doktoralı ancak müstakil doktoralı yapay bireyler oluşturmanın altyapısına dönüşebilir. Ancak bunlar kendi içlerinde hala tek boyutlu kalacaktır. Doktor, mimar, yazar!
O aşamada bir meta-yapay-zeka oluşturulup bu müstakil doktoralılar bir araya getirilebilir mi? Bütünleştirilmeden? Olabilir. Tıpkı bir yapay hastane gibi. Cildiyeci birinci katta, KBB’ci ikinci katta. Ama hepsi tek bir çatı altında.
Yeterince işlem gücü temin edilirse dışarıdan etkileşim kuran birisi için muhatabının bir araya getirilmiş ama müstakil yapay zekalar olup olmaması ne derece önemlidir? Hastaneye giden birisi farklı branşlarda birden çok doktora muayene olduğu için şikayetçi oluyor mu? Tam tersi her biri belli bir uzmanlık alanını temsil ettiği için kişiye bir güven veriyor. Ne çektiysek herbokologlardan çekmiyor muyuz?
Öte yandan hastaneye gitme imkanı olmayan birisi karşısında bir doktor bulduğunda onun hangi alanda uzman olduğunu sorgulamadan derhal derdini anlatıp derman talep etmekten de geri kalmıyor. İmkan varsa monşer olmalarında bir sorun yok ama imkan yoksa uzmanlaşmış olmak monşerlikle, kibir ile, burun büyüklüğü ile kolayca irtibatlandırılabiliyor.
Yapay zekanın üç senede otuz senelik yol katetmesi üzerinde ciddi düşünülmesi gereken bir husus. Kuantum bilişim gibi yeni paradigmaların sıçratıcı imkanları dikkate alınmasa bile gelecek on sene içinde yapay zekanın ortalama bir insanın hayal gücünü zorlayıcı seviyelere ulaşacağı neredeyse kesin gibi. Birileri düğmeye basıp dünya savaşı çıkarmazsa tabi.
Herkese Bilim Teknoloji Dergisi; “Dijital Kültür” Köşesi (Sayı 439 19.09.2024)
