%99 Oyunu Durdurdu!
Fakir ama gururlu çoğunluk dev finans akbabalarına nasıl milyarlarca dolar kaybettirdi?
Gamestop hikayesini duydunuz mu? Düşene son tekmeyi vurup bundan hatırı sayılır para kazanmayı alışkanlık haline getirmiş Wall Street devlerini dize getiren %99’un hikayesi! Dize getirmek derken milyarlarca dolar kaybettirmek! Altı ay önce dört dolar olan hisse değerinin daha da düşeceği üzerine para yatıran Wall Street “akbabaları”na karşı, Reddit sitesinde organize olan “fakir ama gururlu” %99 üçer-beşer alım yaparak hisse fiyatını altı ayda 350 dolar düzeylerine kadar çıkardı. Öyle ki Wall Street Amerikan kamu kurumlarını da devreye sokarak, oyuncağı elinden alınan çocuklar gibi ortalığı velveleye verdi. O %99 birkaç sene önce Wall Street’i işgal eden (#OccupyWallStreet) %99!
Bu olay tarihe “bilincinde olmadan” yapılan devrimin önemli kilometre taşlarından birisi olarak geçecek belki de! Adı anıldığında sanki uzaylılardan bahsediliyormuş gibi tepki verilen Z Kuşağı’nın dijital toplumu şekillendirme sürecinde bilinçsizce(?) parçaladığı bir başka tuğla! Koca kapitalizm duvarı çöküyor!
Yatırım fonlarının, burun üstü çakılma sürecine giren hisseleri sahiplerinden ödünç alıp, mevcut piyasa değeriyle satıp, sattıkça fiyatın daha da düşmesini sağlayıp, sattıkları değerin çok altında geriye alarak aradaki farkı cebe attıkları süreçte %99 devreye girer! Wall Street sattıkça onlar alırlar. Hatta beklenilenden daha çok alırlar. Onlar aldıkça hissenin değeri artmaya başlar. Arttıkça ödünç alınan hisseler Wall Street’e para kaybettirmeye başlar. Çok para! Milyarlarca para!
Hikâye temiz kalırsa gelecek için kötü örnek olacağı endişesinden olacak biraz kirletilmeye çalışılıyor. Güya o hisselere para yatıran yatırım devlerinin rakipleri yangını para ile körüklemiş. Meğer hisseler o nedenle yükselmiş! Yoksa üç beş Amerikalı çapulcunun yapabileceği bir şey değilmiş bu!
Hikâye içinde ilginç bir yan hikâye de var. Robinhood adlı mobil uygulama ile ilgili. Görünürde zenginlerin parasını %99’a kazandırma imkânı sunmak üzere yola çıkmış. Bu uygulama sayesinde küçük yatırımcı Amerikan borsalarında mikro alım-satım yapabiliyor. Komisyon vb. ödemeden! Peki müşteri profili tam da Wall Street’i dize getirmeye kalktığında Robinhood ne yapıyor? New York’tan gelen baskılar nedeniyle önce bu hisselerin alımını engelliyor. Sonra da müşterileri içinde Gamestop hissesi olanların hisselerini “sahiplerine haber vermeden” satmaya başlıyor! Malın sahibine sormadan malı satıyor! Bunu fark edenler satış emirlerini iptal etmeye kalktıklarında uygulamanın buna izin vermediğini görüyorlar. Uygulamayı geliştiren firma şu an Kaliforniya eyaletinde müşterileriyle mahkemelik olmuş durumda!
Dijital devrim belki de böyle böyle gerçekleşecek! Her şeyi (dost ya da düşman olarak damgalayıp) tablonun içine alan, hiçbir şeyi dışarıda bırakmayan, dost olmayanlara da ona göre davranan kapitalizm belki de Demir Perde döneminin Romanya Cumhurbaşkanı Çavuşesku gibi çökecek! Binlerce kişiye konuşmak üzere balkona çıkan sabık lider o ana dek hiçbir şeyin farkına varamamıştı. Her zamanki konuşmalarından birisini yaparken halkın beklendik tepkiyi vermediğini gördüğünde jetonu ancak düştü ama iş işten çoktan geçmişti. Her ne kadar karısıyla birlikte bir helikoptere atlayıp güvenli semalara doğru uçmayı başardıysa da pilotun son anda karar değiştirmesi sonucu yakayı ele verdi ve yıldırım hızıyla gerçekleştirilen halk mahkemesi sonucunda idam edildi(ler)! Kapitalizm de tam dördüncü evreye geçtim derken…
Herkese Bilim Teknoloji Dergisi; “Dijital Kültür” Köşesi (Sayı 255 12.02.2021)